اثربخشی طرحواره‌درمانی ذهنیت‌مدار بر توافق‌پذیری و دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته

چکیده

هدف این پژوهش بررسی اثربخشی طرحواره‌درمانی ذهنیت‌مدار بر بهبود توافق‌پذیری و کاهش دوسوگرایی در ابرازگری هیجانی در افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون–پس‌آزمون و پیگیری دوماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز در سال‌های 1402 و 1403 بود. از میان آنان 60 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و پس از ارزیابی بالینی با مصاحبه ساختاریافته تشخیصی (SCID-I و SCID-II) به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایش طی دوازده جلسه 60 دقیقه‌ای هفتگی تحت مداخله طرحواره‌درمانی ذهنیت‌مدار قرار گرفت، در حالی‌که گروه کنترل هیچ مداخله‌ای دریافت نکرد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه شخصیت خودشیفته (NPI-16)، پرسشنامه ابرازگری هیجانی (EEQ) و مقیاس توافق‌پذیری بود. داده‌ها با آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بن‌فرونی تحلیل شدند. نتایج نشان داد بین دو گروه در متغیرهای ابراز هیجان مثبت، ابراز صمیمیت، ابراز هیجان منفی و توافق‌پذیری تفاوت معناداری وجود دارد (p<0.05). میانگین نمرات گروه آزمایش در ابراز هیجان مثبت و صمیمیت به‌طور معناداری افزایش و در ابراز هیجان منفی کاهش یافت. همچنین، توافق‌پذیری در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل به‌طور قابل توجهی افزایش یافت و این تغییرات در مرحله پیگیری پایدار ماند. طرحواره‌درمانی ذهنیت‌مدار با شناسایی و اصلاح ذهنیت‌های ناسازگار و تقویت ذهنیت بزرگسال سالم، موجب بهبود ابرازگری هیجانی، کاهش دوسوگرایی و افزایش توافق‌پذیری در بیماران مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته می‌شود.